Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Brouwersstraat 19

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1775	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Brouwersstraat 19	4-156	4-149	G-065	G-063

1628 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0033r van 6 jan 1628 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een eerste verkoop per decreet. Meestal vind je hierna een tweede verkoop per decreet, maar niet altijd is dit nauwkeurig geregistreerd. Verkoop per decreet gebeurt na een uitspraak van het provinciaal gerechtshof, het Hof van Friesland. De reden is meestal een uitgesproken faillissement of betrokkenheid van minderjarige weeskinderen die hun kindsdeel willen of moeten verkopen. Proclamatieboeken bevatten de aankondigingen van verkoop en niet de verslaglegging, dit kan de reden zijn dat hier geen koper vermeld is en soms zelfs geen verkoper. Ook ontbreekt om deze reden vaak de (uiteindelijke) koopsom.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat WZ [staat: Meulensteeg]	0‑00‑00 GG	huis

	koper provisioneel	N. N.
	verpachter grond	de erfgenamen van wijlen Eysinga	2‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	steeg
	naastligger ten zuiden	Ansck, weduwe van
	naastligger ten zuiden	wijlen Claes Egberts
	naastligger ten westen	de weeskinderen van Lubbert Janssens
	naastligger ten noorden	Wytske, weduwe van
	naastligger ten noorden	wijlen Passchier
	verkoper q.q.	Meinert Jans, curator
	verkoper q.q.	Jan Luytyens, curatoren over
	verkoper	de weeskinderen van Lubbert Janssens
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	wz. Meulensteeg. Grondpacht 2 cg aan erven Eysinga.

1628 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0045v van 9 feb 1628 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	Bij de verkoop van (geschat adres) Brouwersstraat 19achter, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
	naastligger ten westen	Ansk, weduwe van
	naastligger ten westen	wijlen Claes Egberts
	naastligger ten westen	steeg

1628 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0045v van 9 feb 1628 (het 6e verkochte perceel van deze akte/bladzijde) (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een tweede verkoop per decreet. Meestal vind je hiervóór een eerste verkoop per decreet, maar niet altijd is dit nauwkeurig geregistreerd. Verkoop per decreet gebeurt na een uitspraak van het provinciaal gerechtshof, het Hof van Friesland. De reden is meestal een uitgesproken faillissement of betrokkenheid van minderjarige weeskinderen die hun kindsdeel willen of moeten verkopen. Proclamatieboeken bevatten de aankondigingen van verkoop en niet de verslaglegging, dit kan de reden zijn dat hier geen koper vermeld is en soms zelfs geen verkoper. Ook ontbreekt om deze reden vaak de (uiteindelijke) koopsom.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat WZ [staat: Molensteeg] tegenover het spinhuis	111‑00‑00 GG	huis

	koper finaal	N. N.
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	N. N.
	naastligger ten westen	Ansk, weduwe van
	naastligger ten westen	wijlen Claes Egberts
	naastligger ten westen	steeg
	naastligger ten noorden	Wytske, weduwe van
	naastligger ten noorden	wijlen Passchier
	verkoper	N. N.

1633 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 233 folio 0120r van 23 nov 1633 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een eerste verkoop per decreet. Meestal vind je hierna een tweede verkoop per decreet, maar niet altijd is dit nauwkeurig geregistreerd. Verkoop per decreet gebeurt na een uitspraak van het provinciaal gerechtshof, het Hof van Friesland. De reden is meestal een uitgesproken faillissement of betrokkenheid van minderjarige weeskinderen die hun kindsdeel willen of moeten verkopen. Proclamatieboeken bevatten de aankondigingen van verkoop en niet de verslaglegging, dit kan de reden zijn dat hier geen koper vermeld is en soms zelfs geen verkoper. Ook ontbreekt om deze reden vaak de (uiteindelijke) koopsom.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: bij de oude Kimswerderpijp]	00‑00‑00 cg	huis met een ledige plaats

	koper provisioneel	N. N.
	verpachter grond	overste Eysinga	5‑05‑00 CG
	verpachter grond	de stad Harlingen	3‑00‑00 CG
	grondpacht verschuldigd aan dit perceel	huis erachter van de weeskinderen van Lubbert Jans met een vrije steeg naar de Meulensteeg	2‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [niet vermeld]
	naastligger ten zuiden [staat: oosten]	de weduwe van Marten Pyters
	naastligger ten westen	Aucke Sybrants
	naastligger ten noorden	N. N.
	verkoper q.q.	Meynert Jans, curator
	verkoper q.q.	Jan Luyties, curatoren over
	verkoper	de weeskinderen van wijlen Lubbert Jans, gehuwd met
	verkoper	wijlen Hiltie Luyties

1641 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 234 folio 0147v van 9 mei 1641 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: bij de oude Kimswerderpijp] en tot het huis van Piter Julies strekkende		286‑00‑00 GG	huis met een ledige plaats erachter en een vrije uitgang oostwaarts in de Molensteeg

	koper	Roeloff Jans c.u.
	verpachter grond	de erfgenamen van wijlen overste Julius van Eissinga		3‑00‑00 CG
	grondpacht verschuldigd aan dit perceel	het huis van Piter Inties		2‑00‑00 CG
	begunstigde van een losbare rente	N. N.		5‑05‑00 CG
	naastligger ten oosten	Piter Inties
	naastligger ten zuiden	Auke Dirx	koopman
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [niet vermeld]
	naastligger ten noorden	de kopers Roeloff Jans c.u.
	verkoper	Tierk Gerloffs, gehuwd met
	verkoper	Agniet Beerns

1671 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 240 folio 0034r van 8 jan 1671 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat WZ [staat: Molensteeg]		181‑00‑00 GG	woning

	koper	Jacob Rogiers Haspelman c.u.
	verpachter grond	de stad Harlingen		2‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [staat: Molenstraat]
	naastligger ten zuiden	het achterhuis van het Vergulde Radt van Joucke Hoites
	naastligger ten westen	N. N.
	naastligger ten noorden	de weduwe van Harmen Groeyer
	verkoper	Jan Arents c.u.	mr. kuiper

1672 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 240 folio 0078v van 14 jan 1672 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een verkoop van grondpacht. Er wordt geen onroerend goed verkocht, maar slechts de grondpacht. Soms koopt de eigenaar van een onroerend goed de bijbehorende grondpacht, maar soms ook verwisselen meerdere grondpachten van eigenaar als een soort belegging. De locatie van een verkochte grondpacht is nogal eens gebrekkig geregistreerd waardoor niet elke verkochte grondpacht thuis te brengen is, maar deze blijkbaar wel.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat [staat: Molenstraat]	42‑10‑00 CG	grondpacht van 2-00-00 CG

	koper	Jacob Rogiers Haspelman
	eigenaar perceel	grondpacht uit het huis van Dirck Lieuwes c.u.	2‑00‑00 CG
	bewoner	waaruit verstorven is Pytter Inties Molentie
	verkoper	Jan Freerx c.u.

1675 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 240 folio 0211r van 28 nov 1675 (het 4e verkochte perceel van deze akte/bladzijde) (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een verkoop van grondpacht. Er wordt geen onroerend goed verkocht, maar slechts de grondpacht. Soms koopt de eigenaar van een onroerend goed de bijbehorende grondpacht, maar soms ook verwisselen meerdere grondpachten van eigenaar als een soort belegging. De locatie van een verkochte grondpacht is nogal eens gebrekkig geregistreerd waardoor niet elke verkochte grondpacht thuis te brengen is, maar deze blijkbaar wel.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: tussen de Kimswerderpijp en de twee bruggen]		300‑00‑00 GG	grondpacht van 3-00-00 CG

	koper	Jacob Claessen	koopman
	eigenaar perceel	grondpacht uit het huis van de weduwe van Roeleff Claessen		3‑00‑00 CG
	verkoper	jhr. Tjallingh Homme van Camstra, gehuwd met	te Minnertsga
	verkoper	juffrouw Foockel van Burmania
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Jacob Claessen, koopman, koopt 32 CG grondpacht van 15 huizen tussen de Kimswerderpijp en de twee bruggen. O.a. van het huis van (d) wd. Roeloff Claessen. Alleen de bewoners zijn vermeld. Geen naastliggers vermeld. De grondpacht is niet per huis vermeld. Gekocht van jhr. Tjalling Hommes van Camstra te Minnertsga als man en voorgd over juffrouw Foockel van Burmania, voor 300 GG.

1681 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 241 folio 0032va van 2 jan 1681 (het 3e verkochte perceel van deze akte/bladzijde) (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een eerste verkoop per decreet. Meestal vind je hierna een tweede verkoop per decreet, maar niet altijd is dit nauwkeurig geregistreerd. Verkoop per decreet gebeurt na een uitspraak van het provinciaal gerechtshof, het Hof van Friesland. De reden is meestal een uitgesproken faillissement of betrokkenheid van minderjarige weeskinderen die hun kindsdeel willen of moeten verkopen. Proclamatieboeken bevatten de aankondigingen van verkoop en niet de verslaglegging, dit kan de reden zijn dat hier geen koper vermeld is en soms zelfs geen verkoper. Ook ontbreekt om deze reden vaak de (uiteindelijke) koopsom.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat WZ [staat: Pieter Molentiesteeg]		83‑14‑00 GG	dubbele woning met twee kamers

	koper provisioneel	Claes Pieters Schinck
	bewoner	Pieter Arjens
	bewoner	Rienck Jacobs	mr. linnenwever
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [staat: Pieter Molentiesteeg]
	naastligger ten zuiden	Willem Andries de With
	naastligger ten zuiden	gang voor vrije in- en uitgang
	naastligger ten westen	huis genaamd het Gulden Rath Dirck Christiaens	schoenmaker		het Gouden Rad
	naastligger ten noorden	Dirck Paludanus
	verkoper q.q.	Ebe Jeltes, curator	ontvanger te Sexbierum
	verkoper q.q.	Haye Jacobs, curatoren over	wijdschipper
	verkoper	Rogier Jacobs Haspelman

1685 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 242 folio 0091r van 29 mrt 1685 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19achter	Both Apothekerstraat WZ [staat: Pieter Molentjesteeg]		125‑00‑00 CG	twee kamers

	koper	dr. Conradus Luydinga c.u.
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [staat: Pieter Molentjesteeg]
	naastligger ten zuiden	Willem Andries de With
	naastligger ten westen	het huis genaamd het Vergulde Rad, gehuurd door Dirk Christiaans	schoenmaker		het Vergulde Rad
	naastligger ten noorden	tuin en achterhuis van dr. Conradus Luydinga
	verkoper	Claes Pytters Schink, gehuwd met
	verkoper	Reinskien Andries
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Dr. Conradus Luidinga koopt 2 camers in de Pieter Molentjessteeg. Ten O. die steeg, ten Z. Willem Andries de With, ten W. het achterhuis van 'het Vergulde Rad', verhuurd aan schoenmaker Dirk Christiaans, ten N. het huis en tuin van de koper. Gekocht van Claes Pytters Schenk, voor 125 cg.

1695 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0136r van 27 jan 1695 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: bij de Kimswerderpijp]		161‑00‑00 GG	huis met gebruik en onderhoud van de steeg uitkomende in de Pietermolentjesteeg

	koper	Tjallingh Jochums vrijgezel
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	naastligger ten oosten	de weduwe van dr. Ludinga
	naastligger ten zuiden	de weduwe van commissaris Hoeff
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: diept]
	naastligger ten noorden	Gerben Jansen
	verkoper	Rebecca Faber, gehuwd met	te Oudega
	verkoper	Joannes Duyff	secretaris van Smallingerland te Oudega

1696 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0213v van 9 feb 1696 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: bij de Kimswerderpijp, aan de oostkant van de Brouwersgracht met een uit- en ingang in de Molen- of Pietermolentjessteeg]		400‑00‑00 CG	huis

	koper	Claas Meyes	mr. kuiper
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	naastligger ten oosten	de weduwe van dr. Luidinga
	naastligger ten zuiden	de weduwe van commissaris Hoeff
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [niet vermeld]
	naastligger ten noorden	Gerben Jansen	wolkammer
	naastligger	Both Apothekerstraat [staat: Molen- of Pietermolentjessteeg]
	verkoper	Tjalling Jochems	huistimmerman
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Claes Meyes, mr. kuiper, koopt een huis omtrent de Kimswerderpijp, oz. Brouwersgracht, met mede-gebruik van de steeg die in de Molen- of Pyter Molentjessteeg in- en uitgang heeft. Ten O. wd. dr. Luidinga, ten W. de straat, ten Z. wd. v.d. commissaris Hoef, ten N. Gerben Jansen, wolkammer. Belast met 5 CG 5 st jaarlijkse losbare rente. Gekocht van Tjalling Jochems, mr. huistimmerman, voor 400 cg.

1716 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	4-156	Brouwersstraat 19				huis

		eigenaar	Walke IJsbrands
		gebruiker		Walke IJsbrands
		huurwaarde			06‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			01‑04‑00 CG

1719 - reëelkohier		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719"

	vermeld als	geschat adres			gebruik
	4-156	Brouwersstraat 19			huis

		eigenaar	Walleke IJsbrands
		huurwaarde		06‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde		01‑04‑00 CG
		aansl. huurw. voldaan		19‑6‑1720

1726 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	4-156	Brouwersstraat 19				huis

		eigenaar	Walke IJsbrands
		gebruiker		Walke IJsbrands
		huurwaarde			06‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			01‑00‑00 CG

1736 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	4-156	Brouwersstraat 19				huis

		eigenaar	wed. Claas Meyes
		gebruiker		wed. Claas Scheltes
		huurwaarde			18‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			03‑00‑00 CG

1737 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 249 folio 0166r van 13 jan 1737 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: Brouwersgracht bij de Kimswerderpijp]		535‑00‑00 GG	huis

	koper	Jan Harmens	mr. blauwverver
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	huurder	verkoper Claas Scheltes c.u.
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [staat: Pietermolentjesteeg]
	naastligger ten zuiden	de weduwe van Anne Rinties
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: Brouwersgracht en straat]
	naastligger ten noorden	Cornelis van Toorn
	verkoper	Pietje Clases, weduwe van	te Harlingen
	verkoper	wijlen Johannis Oudkerk
	verkoper	Antie Clases, gehuwd met	te Dokkum
	verkoper	Claas Scheltis	huistimmerman
	verkoper	Mayke Clases, gehuwd met	te Arum
	verkoper	Claas Abrahams	mr. kuiper
	verkoper	Rompkien Clases	te Tzummarum
	verkoper	Mayke Clases, gehuwd met
	verkoper	Sybe Pannebacker
	verkoper	Lijsbeth Clases vrijster	te Harlingen
	verkoper	vrijgezel Claas Clasen	te Harlingen

1744 - volkstelling		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 1631, "Omschrijvinge van familiën in Friesland, Steden"

	vermeld als	geschat adres	bewoner: het gezin van	aangeboden capitaal	verhoging	opmerking
	4-156	Brouwersstraat 19	Jan Harmens, bestaande uit 3 personen	09‑00‑00 cg	02‑00‑00 cg

1746 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	4-156	Brouwersstraat 19				huis

		eigenaar	Jan Harmens
		gebruiker		Jan Harmens
		huurwaarde			18‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			03‑05‑06 CG

1750 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 252 folio 0077v van 6 sep 1750 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione communitatis of ratione societatis, ofwel een protest om reden van mandeligheid. Mandéligheid betekent dat je niet als enige eigenaar bent van het (gehele) verkochte of verwandelde, waardoor de of een mede-eigenaar aanspraak kan maken op eerste koop en zodoende de voorgenomen koop kan verhinderen ('verspieren'). De gezamenlijkheid van het eigendom kan behoorlijk variëren. Een enkele zijmuur die ook de zijmuur van je naastligger is kan al genoeg zijn, maar bijvoorbeeld als erfgenaam met twee broers of zusters ben je ook maar voor een derde eigenaar van het goed. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione proximitatis of ratione vicinitatis, ofwel een protest vanwege naastliggerschap. Een naastligger is eigenaar van een aangrenzend perceel, zelfs als daar een steeg tussen zit. Een naastligger kan een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere naastliggers heeft de eigenaar van de langste gemeenschappelijke grens voorrang boven anderen, en zo verder in volgorde van die lengte. De achterliggende gedachte hierbij kan zijn het verkrijgen van meerdere aaneengesloten percelen, maar ook het dwarsliggen van een minder gewenste buur.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: Brouwersgracht] bij de Kimswerderpijp		201‑00‑00 GG	huis

	koper door niaar	Dirk Bartling	mr. vleeshouwer
	geniaarde koper	Robijn Cornelis, gehuwd met	mr. sleefmaker
	geniaarde koper	Trijntie Dirx
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	huurder	Jan Harmens c.u.	mr. blauwverver
	naastligger ten oosten	Both Apothekerstraat [staat: Pietermolentjesteeg]
	naastligger ten zuiden	Pyter Freerks c.s.
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: Brouwersgracht]
	naastligger ten noorden	Dirk Bartling
	verkoper	Janke Symons, hypothecaire crediteur, weduwe van
	verkoper	wijlen Beernt Geersma
	erflater	de verlaten boedel van wijlen Jan Harmens, gehuwd met	mr. blauwverver
	erflater	wijlen Trijntie Freerks
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Dirk Bartling, mr. vleeshouwer, koopt na niaar wegens mandeligheid en naastliggerschap tegen mr. sleefmaker Robijn Cornelis x Trijntie Dirx, huis c.a. aan de oostkant van de Brouwersgragt omtrent de Kimswerderpijp, bewoond door mr. blauwverver Jan Harmens c.u. Beschrijving van het huis. Ten O. de Pytermoolentie steeg, waarin dit huis een vrije in- en uitgang heeft, ten Z. Pyter Freerks c.s., ten W. de Brouwersgragt, ten N. Dirk Bartling. Grondpacht 5 cg. 5 st aan de Stad. Gekocht van (koopman Freerk Fontein en procureur fiscaal B. Dreyer, als gelastigden van de boedel van) Janke Symens wv wl. Beernt Geersma, voor 201 gg.

1781 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 260 folio 0160r van 16 dec 1781 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione sanguinis of sanguinitatis, ofwel een protest vanwege bloed of bloedverwantschap. Bloedverwanten tot in de zevende graad van de verkoper kunnen een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere bloedverwanten heeft een lagere graad voorrang boven een hogere, dus een vader of zoon (eerste graad) heeft voorrang boven een broer of zuster (tweede graad). De achterliggende gedachte hierbij is het voorkomen van verwatering van bezit in een familie. Je broer kan bijvoorbeeld niet je ouderlijk huis verkopen -zou hij dat als enige geërfd hebben- zonder dat jij daartegen met succes in bezwaar kunt gaan.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: Brouwersgracht]		130‑00‑00 GG	huis

	koper door niaar	Berber Heins, weduwe van
	koper door niaar	wijlen Hendrick Drost
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	geniaarde koper	Willem Stijkel	koopman
	geniaarde koper	Gerryt Gerryts Postma	mr. schoenmaker
	huurder	Dirk Wennekes		36‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	Pieter Vettevogel
	naastligger ten zuiden	Pieter Vettevogel
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: Brouwersgracht]
	naastligger ten noorden	Zytze Pieters c.u.
	verkoper	Catharina Bartling, gehuwd met
	verkoper	Jan H. Teutling	bontwever
	verkoper	Ruurd Pieters, administratoren over
	verkoper	Anna Bartling, gehuwd met
	verkoper	Jan Willems van der Werf
	verkoper q.q.	Sicco Rienstra, gelastigde van	procureur
	verkoper	Johannes Cramer, vader en voogd van dochter	koopman te Amsterdam
	verkoper	Anna Gezina Kramer, dochter van
	verkoper	wijlen Alida Bartling, allen erfgenamen van
	erflater	wijlen Dirk Bartling, was gehuwd met
	erflater	wijlen Gezina Westendorp
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Hendrik Drost koopt, na niaar ratione sanguinis tegen coopman Willem Stijkel en mr. schoenmaker Gerryt Gerryts Postma, huis oz. Brouwersgragt, thans als huurder bewoond door Dirk Wennekes voor 35 cg. Grondpacht 5 cg. 5 st aan de stad. Ten O. en Z. Pieter Vettevogel, ten W. de Brouwersgragt, ten N. het eerste perceel (?) bij Zytse Pieters c.u. gekogt. Gekocht van de (met name genoemde) erfgenamen van Dirk Bartling x Gezina Westendorp, voor 130 gg.

1793 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 264 folio 0155r van 17 nov 1793 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: Brouwersgracht]		500‑00‑00 CG	huis

	koper	Bauke Jans, gehuwd met	metselaarsknecht
	koper	Eeke Jans
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	huurder	Jacob Hoffman c.u.
	naastligger ten oosten	Pieter Wytzes Vettevogel
	naastligger ten zuiden	Pieter Wytzes Vettevogel
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: Brouwersgracht]
	naastligger ten noorden	de erfgenamen van wijlen Sytze Pieters
	verkoper	Hein Drost	mr. brouwer

1797 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 265 folio 0011v van 15 jan 1797 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Brouwersstraat 19	Brouwersstraat OZ [staat: Brouwersgragt]		500‑00‑00 CG	huis

	koper	Jetske Jansen, gehuwd met
	koper	Luitje Stoffels	schuitschipper
	verpachter grond	de stad Harlingen		5‑05‑00 CG
	naastligger ten oosten	Pieter Wytzes Vettevogel
	naastligger ten zuiden	Pieter Wytzes Vettevogel
	naastligger ten westen	Brouwersstraat [staat: Brouwersgragt]
	naastligger ten noorden	de erfgenamen van wijlen Sytze Pieters
	verkoper	Bauke Jansen voor zich en als vader, weduwnaar van
	verkoper	wijlen Eke Jansen
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Jetske Jansen, vrouw van de absente schuitschipper Luitje Stoffels koopt huis oz. Brouwersgracht. Ten O. en Z. Pieter Wytzes Vettevogel, ten W. de Brouwersgracht, ten N. erven Sytze Pieters. Grondpacht 5 CG 5 st aan de Stad. Gekocht van metselaarsknecht Bauke Jansen voor hem zelf en als vader en voorstanderse over zijn kind bij Eke Jansen, voor 500 CG.

1804 - burgerwapening		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 203, "Nieuw plan der Burgerwapening, 1804"

	vermeld	geschat adres	genoemde persoon	gebruik
	4-153 , pag. 61	Brouwersstraat 19	Johannes Agema, 25 jaar, gehuwd

1810 - sint jacobischatting		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 224, "Kohier der Sint Jacobischatting, 1810"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	verschuldigd	gebruik
	4-149, pag. 88	Brouwersstraat 19	Johannes Harmens	1‑10‑00 cg

1813 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Jan Klaases Gonggrijp	... Kerk HRL, zv Klaas Jans Gongrijp en Antje Andries ... (alles)

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Coenraad Carpentier	... en G. Wyma 1815, kind: Gerrit C, geb 1806 ... ; bsha181ov, huw 1814, huw 1815; gebruiker van wijk G-065, timmerknegt; eigenaar is Johannes H. ter Mos erven, 1814. (GAH204); vermeld in nieuw plan der ... (alles)

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Johannes Harmens ter Mosch	... Johannes tM, geb 1772 HRL, destijds echtelieden te HRL; BS huw 1812, ovl 1832; wed. eigenaar van wijk G-065; gebruiker Coenraad Carpentier, timmerknegt, 1814. (GAH204); erven J.H. tM. eigenaar van wijk G-191; ... (alles)

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	G-065	Brouwersstraat 19	Johannes H ter Mos erven	Coenraad Carpentier	timmerknegt

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 1567	Brouwersstraat 19	Harmen Johannes Termos	arbeider	Harlingen	huis en erf (68 m²)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Anna Margaretha Reins Vettevogel	... Heins; dopen Grote Kerk HRL 1806, BS huw 1829, ovl 1847; oud 33 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk G-065; ... (alles)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Schelte Gebel	... Siebrens; BS huw 1829, ovl 1842, ovl 1847; oud 34 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, timmerman, wijk G-065; ... (alles)

1839 - kiezersregister

	vermeld als	geschat adres	naam	hoedanigheid
	G-065	Brouwersstraat 19	S Gebel	stemgerechtigde

1839 - volkstelling		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839"

	vermeld als	straat	bewoner	leeftijd	beroep	geboorteplaats	geslacht, religie, huwelijkse status
	G-065	Brouwersgragt	Schelte Gebel	34 j	timmerman	Harlingen	m, protestant, gehuwd
	G-065	Brouwersgragt	Anna Vettevogel	33 j		Harlingen	v, protestant, gehuwd
	G-065	Brouwersgragt	Anna Gebel	7 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd

1844 - wijziging		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 222 achterin

	vermeld als	geschat adres	naam	woonplaats	omschrijving
	Sectie A nr. 1567	Brouwersstraat 19	wed Schelte Gebel	Harlingen	geheel van voren verbeterd

1851 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-065	Brouwersstraat 19	Geertje Everts Bouwknegt	... wijk G-069, dv Evert B., en Klaaske Beidschat; BS huw 1824, ovl 1842, ovl 1867, bev.reg. HRL 1851 wijk G-065, wijk H-015; oud 50 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk A-024; VT1839; geb 24 jan 1790, ged 16 feb ... (alles)

1862 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 2215	Brouwersgracht G-065	erv. Sijbren Gebel	woonhuis

1880 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 3257	Gedempte Brouwersgracht G-063	Antje Gebel, vrouw van Willem G. Driessen	woonhuis

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 3257	Brouwersstraat 19 (G-063)	Wouter Sinnema	woonhuis

1918 - hoofdelijke omslag	bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2398

	vermeld adres	naam	beroep	vorige grondslag	huidige grondslag
	Brouwersstraat 19	Wouter R. Sinnema	barbier	f. 1600	f. 2000

1990 - monumentenlijst		bron: Monumenten Inventarisatie Project, 1990

		adres	soort monument	score	bouwjaar
	Sectie A nr. 5775	Brouwersstraat 19	gemeentelijk monument	10 van 20

terug

Naastliggers van

Brouwersstraat 19

ten oosten

de Brouwersstraat

ten zuiden

Brouwersstraat 21

ten westen

de Brouwersstraat

ten noorden

Brouwersstraat 17