Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Kruisstraat 3

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1775	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Kruisstraat 3	3-ong	3-ong	G-214	G-262

1620 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0221v van 25 mrt 1620 (het 3e verkochte perceel van deze akte/bladzijde) (exacte ligging niet zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een tweede verkoop per decreet. Meestal vindt je hiervóór een eerste verkoop per decreet, maar niet altijd is dit nauwkeurig geregistreerd. Verkoop per decreet gebeurt na een uitspraak van het provinciaal gerechtshof, het Hof van Friesland. De reden is meestal een uitgesproken faillissement of betrokkenheid van minderjarige weeskinderen die hun kindsdeel willen of moeten verkopen. Proclamatieboeken bevatten de aankondigingen van verkoop en niet de verslaglegging, dit kan de reden zijn dat hier geen koper vermeld is en soms zelfs geen verkoper. Ook ontbreekt om deze reden vaak de (uiteindelijke) koopsom.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3	Nieuwe Kerkstraat WZ	00‑00‑00 cg	huis

	koper provisioneel	N. N.
	naastligger	Pieter Riuerdts Kingma
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	N. N.
	naastligger ten westen	N. N.
	naastligger ten noorden	N. N.
	verkoper	Gerryt Jans, gehuwd met
	verkoper	Ebel Reiners
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Wordt geveild het huis van wl. Gerryt Jans x Ebel Reiners, wz. Nieuwe Kerkstraat, achter Pieter Ruerdts Kingma.

1640 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 234 folio 0108v van 14 jun 1640 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ [staat: nieuwe kerkstraat]		155‑00‑00 GG	schuur of huis

	koper	Jan Adams Gipson
	verpachter grond	de stad Harlingen		2‑01‑00 CG
	verpachter grond	de weduwe Trijn Engelsman		0‑06‑00 CG
	naastligger ten oosten	schuur
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat [staat: straat]
	naastligger ten westen	steeg
	naastligger ten noorden	de kamer van oud burgemeester Coenraet Abbes
	verkoper	Doede Peters c.u.	gortmaker

1641 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 234 folio 0157r van 31 okt 1641 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3oost	Kruisstraat NZ [niet vermeld]	60‑00‑00 GG	ledige plaats met bomen en planten

	koper	Jan Adams Gipson c.u.
	naastligger ten oosten	Bartel Cleysen
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat [staat: straat]
	naastligger ten westen	de gleibakkerij van Jan Adams Gipson c.u.
	naastligger ten noorden	de gleibakkerij van Jan Adams Gipson c.u.
	verkoper	Bauk Jacobs Banga, weduwe van
	verkoper	wijlen Sytse Piters Fogelsangh

1655 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 237 folio 0042r van 13 okt 1655 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3oost	Kruisstraat NZ [niet vermeld]		4211‑00‑00 CG	gleibakkerij met huizen en schuur er tegenover

	koper	Reyer Jacobs, broer van	te Delft
	koper	Leenert Jacobs	te Delft
	toehaak	een rozenobel als verering
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat [niet vermeld]
	naastligger ten westen	N. N.
	naastligger ten noorden	N. N.
	verkoper	Adam Jansen

1662 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 238 folio 0125r van 2 feb 1662 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ [staat: in de doorgaande steeg ten noorden van de brouwerij bij de Kerkbrug]		330‑00‑00 GG	huis

	koper	Hendrick Hendricx c.u.
	verpachter grond	de stad Harlingen		0‑02‑00 CG
	huurder	weduwe Pyttie		21‑00‑00 GG
	naastligger ten oosten	steeg
	naastligger ten oosten	de gleibakkerij nagelaten door wijlen Jan Adams Gipson
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat [staat: straat]
	naastligger ten zuiden	de brouwerij van Pals Bauckes
	naastligger ten westen	Wiger	brouwer
	naastligger ten noorden	N. N.
	verkoper	Hidde Wygers c.u.

1767 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 256 folio 0244r van 22 feb 1767 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ		202‑00‑00 CG	hof en zomerhuis

	koper	Jetske Hanses Oosterveen, weduwe van
	koper	wijlen burgerhopman Tjeerd Poort	mr. chirurgijn
	huurder	Jetske Hanses Oosterveen		10‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	hof en koetshuis gekocht door Daniel Sloterdijk
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat
	naastligger ten westen	de weduwe van Jelte Douwes
	naastligger ten noorden	hof en koetshuis gekocht door Daniel Sloterdijk
	verkoper van 1/3	Vrouwe Amadea Sophia van Wijdenbrug, weduwe van
	verkoper van 1/3	wijlen Pieter Beerent van Wijdenbrug	ontvanger-generaal Admiraliteit in Friesland buiten Franeker
	verkoper van 1/3	Heer Ernst Willem van Wijdenbrug	raad en advocaat fiscaal Admiraliteit
	verkoper van 1/3	Vrouwe Margaretha van Wijdenbrug
	erflater	wijlen Jan Willem van der Haar	te Koudum
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Jetske Hanses Oosterveen wv Tjeerd Poort, chirurgijn, koopt een grote hof met zomerhuis, in de Kruisstraat. Ten O. en N. de hof en koetshuis, ten W. wd. Jelte Douwes, ten Z. die straat. Gekocht van Amelia Sophia van Wijdenbrug wv wl. Pieter Beerent van Wijdenbrug, ontv. generaal bij de Admiraliteit te Franeker op Groot Lankum, voor 1/3, Ernst Willem van Wijdenbrug, Raad en Adv. fiscaal bij de Admiraliteit en Grietman van Hemelumer Oldefaert en Noordwolde, te Harlingen, voor 1/3 en vrouwe Margaretha van Wijdenburg wv wl. Jan Willem van der Haar, Grietman van Hem. Oldef. en Noordwolde te Koudum, voor 1/3.

1784 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 261 folio 0234r van 14 nov 1784 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione sanguinis of sanguinitatis, ofwel een protest vanwege bloed of bloedverwantschap. Bloedverwanten tot in de zevende graad van de verkoper kunnen een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere bloedverwanten heeft een lagere graad voorrang boven een hogere, dus een vader of zoon (eerste graad) heeft voorrang boven een broer of zuster (tweede graad). De achterliggende gedachte hierbij is het voorkomen van verwatering van bezit in een familie. Je broer kan bijvoorbeeld niet je ouderlijk huis verkopen -zou hij dat als enige geërfd hebben- zonder dat jij daartegen met succes in bezwaar kunt gaan.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ		200‑07‑00 GG	hof en ?

	koper door niaar	vroedsman Minne Vink
	geniaarde koper	Doeke Fenema	mr. schilder en glasmaker
	naastligger ten oosten	de heer Hibma
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat
	naastligger ten westen	Doede Bakker
	naastligger ten westen	Pieter Klasen	timmermansknecht
	naastligger ten noorden	de heer Hibma
	verkoper	vroedsman Klaas Poort	mr. chirurgijn

1788 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 262 folio 0276av van 30 mrt 1788 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ		350‑00‑00 CG	tuin en zomerhuis

	koper	Bonnefacius Oolgard, gehuwd met	hovenier
	koper	Dirkje Alberts
	naastligger ten oosten	de heer Hibma
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat
	naastligger ten westen	Bonnefacius Oolgard
	naastligger ten westen	Pieter Klaazen	timmermansknecht
	naastligger ten noorden	de heer Hibma
	verkoper	burgemeester Menne Vink
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Bonifatius Oolgaard, hovenier x Dirkje Alberts koopt een tuin en zomerhuis nz. Kruisstraat. Ten O. en N. de heer Hibma, ten W. de koper en Pieter Klaazen, timmermansknegt, ten Z. die straat. Zie de voorwaarden. Gekocht van Menno Vink, burgemeester, voor 350 cg.

1804 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0023v van 11 mrt 1804 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Kruisstraat 3west	Kruisstraat NZ		400‑00‑00 CG	tuin en zomerhuis

	koper	Dirk Fontein	koopman
	naastligger ten oosten	de heer W. J. Hanekuyk
	naastligger ten zuiden	Kruisstraat
	naastligger ten westen	Bonnefacius Ohlgard	hovenier
	naastligger ten westen	Pieter Clasen
	naastligger ten noorden	de heer W. J. Hanekuyk
	verkoper	Bonnefacius Ohlgard	hovenier
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Dirk Fontein koopt een tuin met zomerhuis, nz. Kruisstraat. Ten O. en N. W.J. Hanekuik (Wybe Johannes), ten Z. die straat, ten W. de verkoper en Pieter Clasen. Gekocht van Bonifatius Oolgaard, hovenier, voor 400 cg. Lange acte, maar met interessante gegevens.

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-214	Kruisstraat 3	Dirk Pzn Fontein	... is Jan Kuipers, kuipersknegt, 1814. (GAH204); id. van wijk G-212, wagenhuis, 1814. (GAH204); id. van wijk G-214, tuin, 1814. (GAH204); id. van wijk G-218, gebruiker is Rinnert D. van der Werff, varensgesel, 1814. ... (alles)

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	G-214	Kruisstraat 3	D Fontein		tuin

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 967	Kruisstraat 3	wed. Wybe Jacobs Hanekuyk en mede E.		Harlingen	plaisiertuin (220 m²)

1851 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	G-214	Kruisstraat 3	Sipkje Folkerts Bakker	... B., en Rigtje Wytzes; BS huw 1813, ovl 1828, huw 1834, ovl 1859, bev.reg. HRL 1851 wijk F-205, wijk G-214; oud 53 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk G-262; ... (alles)

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 4215	Kruisstraat 3 (G-262)	Oedske Schaaf (wed. W. Monsma)	woonhuis

1915 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstraat 3	G. de Bruin	84	paardenslager

1917 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstraat 3	G. de Bruin	84	Export- en paardenslager en veehandelaar

1918 - hoofdelijke omslag	bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2398

	vermeld adres	naam	beroep	vorige grondslag	huidige grondslag
	Kruisstraat 3	Gerrit de bruin	paardenslager	f. 2500	f. 2000

1920 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Export- en paardenslager en veehandelaar

1921 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Export- en paardenslager en veehandelaar

1922 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Exp.- en paardensl. en veeh.

1923 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Exp.- en paardensl. en veeh.

1924 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Exp.- en paardensl. en veeh.

1925 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Exp.- en paardensl. en veeh.

1928 - adresboek	bron: Tresoar, "Algemeen Adresboek van de Provincie Friesland", ca. 1928

	vermeld adres	naam	beroep
	Kruisstraat 3	J. de Bruin	paardenslager
	Kruisstraat 3	J. Rooswinkel	timmerman

1935 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	G. de Bruin	84	Exp.- en paardensl. en veeh.

1940 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr. 3	Tj. Anema	967	Slagerij

1948 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr.	Tj. Anema	967	Slagerij

1950 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr.	Tj. Anema	967	Slagerij

1953 - telefoonboek	bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie)

	vermeld adres	naam	telefoonnummer	omschrijving
	Kruisstr.	Tj. Anema	967	Slagerij

terug

1658 - proclamatieboek

bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 237 folio 0171r van 24 apr 1658 (exacte ligging vrij zeker)

Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

Bij de verkoop van (geschat adres) Kruisstraat 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als

naastligger ten oosten

Hidde Wygers