Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Wasbleekstraat 1

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1735	Nummering 1736-1735	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Wasbleekstraat 1	4-173	4-173	(niet bekend)	H-087	H-103
	Wasbleekstraat 3	4-173	4-173	(niet bekend)	H-088	H-103

1656 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 237 folio 0060r van 19 jan 1656 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 3	Wasbleek, bij de		440‑00‑00 gg	hof met bomen en planten

	koper	Claes Jansen c.u.	mr. smid
	verpachter grond	de stad Harlingen		6‑05‑00 cg
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	straat en lijnbaanspad
	naastligger ten westen	Pytter Aebes
	naastligger ten westen	vrije eigen in- en uitgang naar het diept, ten westen langs het panwerk van
	naastligger ten noorden	het panwerk van de erfgenamen van wijlen Rogier de Cocq
	verkoper	Cornelis Dousen de Boer c.u.
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Claes Jansen, mr. smid, koopt een hof met bomen etc. omtrent de Wasbleek. Ten O.? ten W. Pytter Aebes, ten Z. de straat en het Lijnbaanspad, ten N. het panwerk van erven Rogier Jansen de Cock en vrij in- en uitgang naar het diept, door een steeg. Gekocht van Cornelis Douwes de Boer.

1660 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 238 folio 0053v van 8 jul 1660 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een eerste wandelkoop. Een wandelkoop is eigenlijk een ruil en er komt normaliter geen geld aan te pas. De koopsom is daarom nul en een mooie bijkomstigheid daarvan is dat er geen belasting over de koopsom betaald hoeft te worden. Als de twee ruilobjecten erg in waarde verschillen vindt er verplicht taxatie plaats en wordt het verschil verrekend als een zgn. toehaak, een geschenk.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 3	Wasbleek, bij de		362‑00‑00 gg	huis, prieeltje, bomen en planten

	aanhandelaar	de weduwe en erfgenamen van wijlen Dominicus Siouma
	verpachter grond	de stad Harlingen		6‑05‑00 cg
	naastligger	de panbakkerij van burgerhopman Riemer Juriens
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	Spinhuisstraat [staat: straat en lijnbaanspad]
	naastligger ten westen	Pytter Ebes
	naastligger ten westen	steeg, vrije eigen
	naastligger ten noorden	de hopman Riemer Juriens
	verwandelaar	Claes Jansen	mr. smid
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	De wd. en erven van Dominicus Siouma kopen een hof met bomen etc. omtrent de Wasbleek, met een eigen vrije steeg ten W. langs de zuidmuur van de panbakkerij van Riemer Jurriens, naar de straat en diept. Ten W. Pytter Aebes, ten Z. de straat en het Lijnbaanspad, ten N. Riemer Jurriens, hopman. Het is een wandelcoop met Claes Jansen, mr. smid, tegen een huis op Rapenburg, waar 'de 3 Rapen' uithangen. De kopers betalen 362 gg. van 20 stuivers toe, voor het verschil in waarde. Er is geniaard door de proc. fiscaal, wegens de te late bekendmaking van de koop, maar Reiner Templar, als mede-eigenaar ontkent dit. Het gerecht vindt geen bewijzen daarvoor en wijst de koop dus toe in nov 1660.

1662 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 238 folio 0138v van 13 apr 1662 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 3	Wasbleek, bij de		390‑00‑00 gg	1/2 hof met bomen, planten, prieeltje en 2 bloementuinen

	koper	vroedsman Claes Jansen	mr. smid
	verpachter grond	de stad Harlingen		6‑05‑00 cg
	eigenaar van 1/2	vroedsman Claes Jansen	mr. smid
	naastligger ten oosten	de hof van Pals Bauckes
	naastligger ten zuiden	Spinhuisstraat [staat: straat en lijnbaanspad]
	naastligger ten westen	steeg in eigendom
	naastligger ten westen	Pieter Aebes
	naastligger ten noorden	het panwerk van Jop Jansen, en van
	naastligger ten noorden	Jan Sybes
	verkoper	Jan van Swol	notaris
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Claes Jansen, mr. smid en mede-vroedschap, koopt 1/2 hof met bomen etc. en prieel omtrent de Wasbleek. Ten O. de hof van Pals Bauckes, ten Z. de straat en Lijnbaanspad, ten W. Pyter Alkes, ten N. het panwerk van Jop Jansen en Jan Sybes. Er is een vrije eigen steeg ten westen van dat panwerk als in- en uitgang naar de straat en diept. Grondpacht 6 CG aan de Stad. Gekocht van not. publ. Jan van Swol, voor 319 GG.

1664 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 238 folio 0215r van 31 jan 1664 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 3	Wasbleek, bij de	725‑00‑00 gg	hof en zomerhuisje met bomen en planten en tevens met een vrije eigen steeg langs de wester zijmuur van de panbakkerij

	koper	Ibel Jelles voor zich, gehuwd met
	koper	Willem Hendriks Vosma
	koper q.q.	Ibel Jelles, voogd van haar voordochter
	koper	Dieucke Jans, dochter van
	koper	wijlen Jan Lamberts
	verpachter grond	de stad Harlingen	6‑05‑00 cg
	toehaak	vijf ducaten voor de verkopers kinderen
	naastligger ten oosten	een kamer en de voormalige hof van Pals Bauckes
	naastligger ten zuiden	de lijnbaan
	naastligger ten zuiden	straat
	naastligger ten westen	de hof van Pieter Aebes
	naastligger ten noorden	het panwerk van Jan Sybes
	verkoper	vroedsman Claas Jansen Faber c.u.
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Ibel Jelles x Willem Hendriks Vosma als moeder en wettige voorstanderse van haar voordochter Dieucke Jans bij wl. Jan Lamberts, koopt

1716 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716"

	vermeld als	geschat adres					gebruik
	4-173 , folio 80	Wasbleekstraat 1					3 kamers

		eigenaar	burgemeester Haselaar in qlt.
		gebruiker		Dirk Stok
		gebruiker		Willem Hilbrandts
		gebruiker		Cornelis Ulbes
		huurwaarde totaal			12‑00‑00 cg
		aanslag huurwaarde				02‑08‑00 cg

1719 - reëelkohier		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719"

	vermeld als	geschat adres					gebruik
	4-173 , folio 52v	Wasbleekstraat 1					camers

		eigenaar	burgemr. Haselaar
		gebruiker		Claes Fransen cum soc.
		huurwaarde totaal			12‑00‑00 cg
		aanslag huurwaarde				02‑08‑00 cg
		aansl. huurw. voldaan				25‑7‑1720

1726 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726"

	vermeld als	geschat adres					gebruik
	4-173 , folio	Wasbleekstraat 1					kamer

		eigenaar	burgemeester Haselaer
		gebruiker		Harmen Jansen
		huurwaarde totaal			12‑00‑00 cg
		aanslag huurwaarde				02‑00‑00 cg

1727 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 247 folio 0004r van 9 mrt 1727 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 1	Wasbleek		167‑02‑00 cg	huis, tuin, zomerhuis

	koper	Gerrit Hendrix, gehuwd met	koopman
	koper	Trijntje Dirks
	verpachter grond	de stad Harlingen		6‑05‑00 cg
	huurder zomerhuis	N. N.		6‑00‑00 cg
	naastligger ten oosten	burgemeester Haselaer
	naastligger ten zuiden	Wasbleek [staat: (lijnbaans)pad]
	naastligger ten westen	Ruurd Alberts
	naastligger ten noorden	een panwerk
	verkoper	Emilia Tjeerds Suriger, gehuwd met	te Leeuwarden
	verkoper	ds. Henricus Reneman	emeritus pastor te Buitenpost
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Gerrit Hendriks x Trijntje Dirks koopt een hof met bomen etc. en zomerhuisje, omtrent de Wasbleek. Ten O. burgemeester Haselaar, ten W. Ruird Alberts, ten Z. het Lijnbaanspad, ten N. het panwerk. Gekocht van Emilia Tjeerds Suringar x ds. Henricus Reneman, emeritus pastor van het dorp..?, wonende te Leeuwarden, voor 167 CG en 1 gouden ducaton voor hun dochter Debora Isabella.

1736 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736"

	vermeld als	geschat adres					gebruik
	4-173 , folio 53r	Wasbleekstraat 1					hoff

		eigenaar	burgemeester Westra erven
		gebruiker		burgemeester Westra erven
		huurwaarde totaal			12‑00‑00 cg
		aanslag huurwaarde				02‑00‑00 cg

1746 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746"

	vermeld als	geschat adres		gebruik
	4-173 , folio 53r	Wasbleekstraat 1		hof

		eigenaar	Jan Cramer
		gebruiker
		opmerking		beklemd onder no. 176

1756 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3913, "1756"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	4-173 , folio 53v	Wasbleekstraat 1				hof

		eigenaar	Jan Cramer
		gebruiker
		huurwaarde totaal		00‑00‑00 cg
		aanslag huurwaarde			00‑00‑00 cg
		opmerking				beklemd onder no. 4-176

1766 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3923, "1766"

	vermeld als	geschat adres		gebruik
	4-173 , folio 53v	Wasbleekstraat 1		hof

		eigenaar	dr. Jelgersma
		gebruiker
		opmerking		beklemd onder no. 4-176

1787 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 262 folio 0188v van 11 mrt 1787 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Wasbleekstraat 1	Kerkpoort, stadsvesten bij de		161‑21‑00 gg	woning

	koper	Theunis Norbruis	mr. koperslager
	koper	Harke Jurjens van der Stok	mr. metselaar
	verpachter grond	de stad Harlingen		4‑00‑00 cg
	naastligger ten oosten	stadswal of bolwerk
	naastligger ten zuiden	gang
	naastligger ten westen	gang
	naastligger ten noorden [staat: oosten]	Jan Altena
	verkoper	Gedeputeerde Staten van Friesland
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Theunis Norbruis, mr. koperslager, en Harke Jurjens v.d. Stok, mr. metselaar, kopen een woning aan de Stadsvesten bij de Kerkpoort. Het huis was eerder verhuurd aan de Landsopzichter van de nu geroyeerde Kerkpoortsroggemolen en staat nu leeg. Ten O. het Bolwerk, ten W. en Z. de openbare gang (pad?), ten N. Jan Altena. Gekocht van Jan Lambertus Viersen, adj. hoofdcommies v.d. Provincie, als gelastigde van Ged. Staten, voor 161 gg.

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Cl. Hiddes Bleeker	gebruiker van wijk H-087, timmerknegt; eigenaar is Cl. IJsenbeek, 1814. (GAH204)

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Claas Bentes IJsenbeek	... Jacobus van Keulen, sjouwer, 1814. (GAH204); id. van wijk H-086, wagenhuis, 1814. (GAH204); id. van wijk H-087; gebruiker Cl. Hiddes Bleeker, timmerknegt, 1814. (GAH204); id. van wijk H-138, tuin & zomerhuis; ... (alles)

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-088	Wasbleekstraat 3	Dirk Johannes Tjomsma	geb 1754 ... , ovl 22 apr 1816 HRL, huwt met Antje Sikkes, kind: Johannes, geb 1795 Sondel; BS ovl 1816; 1852 overlijdens; gebruiker van wijk H-088, gealimenteerd; eigenaar is Geref. Diaconie, 1814. (GAH204)

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	H-087	Wasbleekstraat 1	Claas IJsenbeek	Claas Hiddes Bleeker	timmerknegt
	H-088	Wasbleekstraat 3	Gereformeerde Diaconie	Dirk Johannes Tjomsma	gealimenteerd

1823 - notariaat		bron: Tresoar toegang 26 inv.nr. 51012 (notaris Jacob Hanekuyk) repertoire nr. 39 en 45 van 23 apr 1823

	vermeld als	adres		soort	bedrag	gebruik
	H-087	Wasbleekstraat 1		provisionele en finale toewijzing	fl. 2500	a. een pan- en estrikwerk, b. huis en scheepstimmerwerf

		verkoper	Aafke Ottes Overdijk
		verkoper	Berend Omans
		verkoper	Sybrand Lases Spannenburg
		koper	Bouwe Rodenhuis

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 1843	Wasbleekstraat 3	Johannes Casparus Philippus Lemaire	fabrikeur	Harlingen	stal (60 m²)
	Sectie A nr. 1843	Wasbleekstraat 1	Johannes Casparus Philippus Lemaire	fabrikeur	Harlingen	stal (60 m²)

1834 - notariaat		bron: Tresoar toegang 26 inv.nr. 51017 (notaris Jacob Hanekuyk) repertoire nr. 41 en 44 van 8 okt 1834

	vermeld als	adres		soort	bedrag	gebruik
	H-087	Wasbleekstraat 1		provisionele en finale toewijzing	fl. 1301	pan- en estrikwerk c.a. aan de Rozegracht H-054, H-055, H-086 en H-087

		verkoper	Johannes Casparus Philippus le Maire (te Leeuwarden)
		koper	Bouwe Rodenhuis & Zoonen (weduwe)
		koper	Frans Fokkes van Esta
		koper	Fa. Braams & Schaafsma

1835 - wijziging		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 222 achterin

	vermeld als	geschat adres	naam	woonplaats	omschrijving
	Sectie A nr. 1843	Wasbleekstraat 1	Johannes casparus philippus Lemaire	Harlingen	zijnde een pan en estrik fabriek bij afbraak verkocht en geheel gesloopt door de kopers van de wal en zwaal, zijnde hiervan overgebleven een wagenhuis dat tot woonhuis is ingericht, maar nu zonder nummer

1835 - wijziging		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 222 achterin

	vermeld als	geschat adres	naam	woonplaats	omschrijving
	Sectie A nr. 1843	Wasbleekstraat 3	Johannes casparus philippus Lemaire	Harlingen	zijnde een pan en estrik fabriek bij afbraak verkocht en geheel gesloopt door de kopers van de wal en zwaal, zijnde hiervan overgebleven een wagenhuis dat tot woonhuis is ingericht, maar nu zonder nummer

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Klaaske Pieters de Boer	geb 1785 HRL, ovl 31 jan 1849 HRL, huwt met Poppe Tjallings Schaafsma op 17 mrt 1836 HRL, dv Pieter Jans dB, en Sijtske Sippes; BS geb 1836, ovl 1849; oud 53 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk H-087; VT1839

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Poppe Tjallings Schaafsma	... 1849, ovl 1871, bev.reg. HRL 1851 wijk H-081; oud 45 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, turfdrager, wijk H-087; ... (alles)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-088	Wasbleekstraat 3	Johanna Postma	... als ''Trijntje de Vries''; dopen Grote Kerk HRL 1801, BS huw 1822, ovl 1874, bev.reg. HRL 1851 wijk H-088, 107; oud 38 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk H-095; ... (alles)

1839 - volkstelling		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839"

	vermeld als	straat	bewoner	leeftijd	beroep	geboorteplaats	geslacht, religie, huwelijkse status
	H-087		P. Tjallings Schaafsma	45 j	turfdrager	Harlingen	m, protestant, gehuwd
	H-087		Klaske P de Boer	53 j		Harlingen	v, protestant, gehuwd
	H-087		Tjalling Schaafsma	16 j		Harlingen	m, protestant, ongehuwd
	H-087		Rinkje Schaafsma	14 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd
	H-087		Klaske Schaafsma	12 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd

1842 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7013 aktenr. 217 (filmnr. 118)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	H-087	Wasbleekstraat 1	Tjalling Poppes Schaafsma, overleden op 27 november 1842	19 jr (geboren 29/6/1823), bakkersknecht, overleden bij Wasbleek H 87, zoon van Poppe T. Schaafsma, werkman en wijlen Pietje Pieters de Boer, broer van minderjarige Rinkje en Klaaske Poppes Schaafsma. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1846 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7017 aktenr. 553 (filmnr. 119)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	H-087	Wasbleekstraat 1	Aaltje Bouwes Schaafsma, overleden op 24 september 1846	3 mnd (geboren 23/6/1846), overleden 12 Nieuwehuizen H 87, dochter van Bouwe Martens Schaafsma, grofsmidsknecht en Hielkje Hielkes de Vries, zuster van minderjarige Aafke Bouwes Schaafsma. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1851 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Jan Tymens van der Hout	... Piers de Jong; BS huw 1825, huw 1837, huw 1839, huw 1843, ovl 1858, bev.reg. HRL 1851 wijk G-273, wijk H-087, ... (alles)

1862 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862

	vermeld als	adres	eigenaar	gebruik
	Sectie A nr. 1843	Bij de Waschbleek H-087	Jacobus Johs. du Saar	woonhuis
	Sectie A nr. 1843	Bij de Waschbleek H-088	Jacobus Johs. du Saar	woonhuis

1864 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	H-087	Wasbleekstraat 1	Grietje Wybes Veenstra	... en Berendje Aukes (vd Meulen); BS huw 1843, ovl 1864, bev.reg. HRL 1851 wijk B-110, wijk G-207, 273, wijk H-087, ... (alles)

1880 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880

	vermeld als	adres	eigenaar	gebruik
	Sectie A nr. 1843	Waschbl. straat H-103	Willem Bonnema	woonhuis
	Sectie A nr. 1843	Waschbl. straat H-103	Willem Bonnema	werkplaats

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 4247	Wasbleekstraat 1 (H-103)	Jan Kramer	pakhuis

1926 - kenteken

bron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar)

kenteken

vermeld adres

naam

B-9886

Waschbleekplein 3

Bernardus Posthumus de Vries

2023
0.089229106903076

terug

1928 - adresboek

bron: Tresoar, "Algemeen Adresboek van de Provincie Friesland", ca. 1928

vermeld adres

Waschbleekstraat 1

J. v/d Heide

houtstekknecht