Harlingen, zoek je huis


Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.





De omgeving van Lanen 11
op een plattegrond van ca. 1613op een kadastrale kaart van 1832op een kadastrale kaart van 1887op een kaart met huisnummers van 1905en op een monumentenkaart van 2000
Harlingen, Jacobus Laurentius en Robbertus de Baudouz ca. 1613Harlingen, kadastrale kaart 1832Harlingen, kadastrale kaart 1887Harlingen, huisnummering 1905Harlingen, monumentenkaart 2000


Huisnummering:
Ter hoogte vanNummering 1716-1735Nummering 1736-1735Nummering 1776-1806Nummering 1807-1880Nummering 1881-1905
 huisnummer lager  huisnummer hogerLanen 116-0686-0686-066E-155E-151


Naastliggers vanLanen 11
ten oostenLanen 13
ten zuidende Lanen
ten westenLanen 9
ten noordenDrie Roemersteeg 9


1599 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 228 folio 0185r van 9 dec 1599 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenBennier Gerryts


1600 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 228 folio 0190r van 20 jan 1600 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenN. N.


1618 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0128r van 19 apr 1618 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenBanier Gerryts


1623 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0341r van 18 jan 1623 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenN. N.


1623 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0347r van 8 feb 1623 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenBanier Gerryts


1672 - pers. goedschattingbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 530, "Register van de goedschatting, 1672"
vermeldgeschat adresgenoemde persoontaxatieopmerking
kwartier 6, fol. 10vLanen 11Lieuwe Jansenf. 4500-00-00


1683 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 241 folio 0261v van 1 apr 1683 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9oost, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenGrietie Lieuwes


1692 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 242 folio 0402r van 10 apr 1692 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9oost, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenDirck Sickes, gehuwd met
naastligger ten oostenPytie Jacobs Braem


1698 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0366v van 4 sep 1698 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9oost, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenGrietie Lieuwes
naastligger ten oostenPietie Jacobs Braem c.m.


1699 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0392v van 15 jan 1699 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westende erfgenamen van wijlen Lieuwe Jansen


1700 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 244 folio 0063r van 10 mrt 1700 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenLieuwe Jansen


1707 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 245 folio 0028v van 11 sep 1707 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westende erfgenamen van wijlen Lieuwe Jansen


1716 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 118Lanen 11huis
eigenaarDoedtie Lieuwes
gebruikerDoedtie Lieuwes
huurwaarde totaal15‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde03‑00‑00 cg


1719 - reëelkohierbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 77rLanen 11huis
eigenaarDoedtie Lieuwes erven
gebruikerJarig Minnes
huurwaarde totaal15‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde03‑00‑00 cg
aansl. huurw. voldaan2‑7‑1720


1726 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio Lanen 11huis
eigenaarMayke Lieuwes
gebruikerMayke Lieuwes cum soc.
huurwaarde totaal15‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde02‑10‑00 cg


1736 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 77vLanen 11huis
eigenaarMayke Lieuwes
gebruikerTjieskjen Wybes
huurwaarde totaal25‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde04‑03‑06 cg


1744 - volkstellingbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 1631, "Omschrijvinge van familiën in Friesland, Steden"
vermeld alsgeschat adresbewoner: het gezin vanaangeboden capitaalverhogingopmerking
6-068Lanen 11Tjieskjen Wybes Calf, bestaande uit 4 personen10‑00‑00 cg02‑00‑00 cg


1746 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 77vLanen 11huis
eigenaarMayke Lieuwes
gebruikerTjiskjen Wybes
huurwaarde totaal25‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde04‑10‑14 cg


1747 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 251 folio 0188v van 22 okt 1747 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenTzjietske Calf


1749 - quotisatiebron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 646, "Quotisatie 1749"
geschat opgeschat adresbewoner(s):beroepaanslagverhogingomschrijving
6-068, fol. 106rLanen 11Tjieskjen Wybes een weduwe, bestaande uit 4 volwassenen en geen kinderensonder bedrijff29:3:00 cg4:17:00 cgbestaet geringh


1754 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 253 folio 0194r van 15 dec 1754 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenTjietske Calf


1756 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3913, "1756"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 78vLanen 11huis
eigenaarTjieskje Wybes
gebruikerTjieskje Wybes
huurwaarde totaal25‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde04‑10‑14 cg


1766 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3923, "1766"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-068 , folio 78vLanen 11huis
eigenaarTjietske Wybes
gebruikerTjietske Wybes
huurwaarde totaal25‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde04‑10‑14 cg


1775 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 258 folio 0205v van 19 feb 1775 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenWybe Andries


1776 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3933, "1776"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-066 , folio 135rLanen 11huis
eigenaarWybe Douwes
eigenaarTrijntje Andries
gebruikerWybe Douwes
gebruikerTrijntje Andries
huurwaarde totaal30‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde05‑09‑00 cg


1783 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 261 folio 0073r van 31 aug 1783 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenWybe Andries c.s.


1784 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 261 folio 0183v van 25 apr 1784 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9oost, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenWybe Andries


1784 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 261 folio 0183v van 25 apr 1784 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9oost, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenburgemeester S. Schaaff


1786 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3943, "1786"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-066 , folio 135rLanen 11huis
eigenaarWybe Andries
eigenaarDouwe Andries
gebruikerWybe Andries
gebruikerDouwe Andries
huurwaarde totaal28‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde05‑01‑12 cg


1794 - reëelkohierbron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3951, "1794"
vermeld alsgeschat adresgebruik
6-066 , folio 135rLanen 11huis
eigenaarWybe Andries
eigenaarDouwe Andries
gebruikerWybe Andries
gebruikerDouwe Andries
huurwaarde totaal28‑00‑00 cg
aanslag huurwaarde05‑01‑12 cg


1795 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 264 folio 0299v van 29 nov 1795 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 13, een perceel ten oosten van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten westenWybe Andries


1804 - burgerwapeningbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 203, "Nieuw plan der Burgerwapening, 1804"
vermeldgeschat adresgenoemde persoongebruik
6-066, pag. 94Lanen 11Okke Okkema, 38 jaar, gehuwdopzichter


1806 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0211v van 2 feb 1806 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostende erfgenamen van wijlen Douwe Andries
naastligger ten oostenWiebe Andries


1810 - proclamatieboekbron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 269 folio 0022v van 25 mrt 1810 (exacte ligging vrij zeker)
Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
Bij de verkoop van (geschat adres) Lanen 9, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als
naastligger ten oostenHendrik Meyer


1810 - sint jacobischattingbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 224, "Kohier der Sint Jacobischatting, 1810"
vermeld alsgeschat adreseigenaarverschuldigdgebruik
6-066 , pag. 131Lanen 11Hendrik Meyer 2‑10‑00 cg


1814 - bewonersbron: verzameling Jan van Wilsum
geschat adresnaamgegevens
E-155Lanen 11Hendrik Meyer... wijk A-102; gebruiker Wiebe IJemes de Jong, timmerknegt, 1814. (GAH204); eigenaar en gebruiker van wijk E-155, timmerman, 1814. (GAH204); id. van wijk F-203, timmerwinkel; gebruiker Gabe Rodenhuis, metzelknegt en ... (alles)


1814 - woningregisterbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"
vermeld alsgeschat adreseigenaarbewoner/gebruikerberoep of gebruik
E-155Lanen 11Hendrik MeyerHendrik Meyertimmerman


1823 - memorie van successiebron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7002 aktenr. 218 (filmnr. 115)
vermeld alsgeschat adresnaamsamenvatting
E-155Lanen 11Jeltje Jans van der Weide, overleden op 10 mei 18231 1/2 dag, dochter van Jan Sjoerds van der Weide, mr. bakker (Schritsen E 155) en Zwaantje Louwrens Koster. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.


1825 - memorie van successiebron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7003 aktenr. 130 (filmnr. 115)
vermeld alsgeschat adresnaamsamenvatting
E-155Lanen 11Sybrigje Hendriks Meyer, overleden op 27 januari 1825dochter van Hendrik Meyer, mr. timmerman (Laanen E 155) en Anna Germens, zustervan Hendrina ('verlaten' vrouw van Jarig Gelinde), Gerben, timmermansknecht, Wilhelmina (vrouw van Klaas Trompetter, matroos) en Elisabeth Hendriks Meyer (vrouw van Pier Mulder, scheepstimmerman Lemmer). Er behoorde onroerend goed tot de nalatenschap.


1829 - memorie van successiebron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7005 aktenr. 338 (filmnr. 116)
vermeld alsgeschat adresnaamsamenvatting
E-155Lanen 11Wilhelmina Gerbens, overleden op 18 februari 182972 jr, Noorderhaven-Z C 187, zuster van Anna Gerbens Pousma (wed. Hendrik Meyer, in leven mr. timmerman, Laanen E 155). Saldo fl. 270,-. Er behoorde onroerend goed tot de nalatenschap.


1832 - kadasterbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"
vermeld alsgeschat adreseigenaarberoepwoonplaatsgebruik en grootte
 kadasternummer lagerkadasternummer hogerSectie A nr. 1256Lanen 11Jacob Smith schreinwerkerHarlingenhuis en erf (90 m²)


1839 - bewonersbron: verzameling Jan van Wilsum
geschat adresnaamgegevens
E-155Lanen 11Philip Polakoud 50 jaar, geb Amsterdam en wonende te HRL. 1839, koopman, wijk E-155; VT1839


1839 - bewonersbron: verzameling Jan van Wilsum
geschat adresnaamgegevens
E-155Lanen 11Rachel M Cantoroud 32 jaar, geb Ootmarsum en wonende te HRL. 1839, wijk E-155; VT1839


1839 - kiezersregister
vermeld alsgeschat adresnaamhoedanigheid
E-155Lanen 11S Polak stemgerechtigde


1839 - volkstellingbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839"
vermeld alsstraatbewonerleeftijdberoepgeboorteplaatsgeslacht, religie, huwelijkse status
E-155Laanen50 jkoopmanAmsterdamm, israëliet, gehuwd
E-155Laanen32 jkoopmanOotmarsumv, israëliet, gehuwd
E-155Laanen22 jkoopmanAmsterdamm, israëliet, ongehuwd
E-155Laanen20 jkoopmanAmsterdamm, israëliet, ongehuwd
E-155Laanen25 jAmsterdamv, israëliet, ongehuwd
E-155Laanen23 jAmsterdamv, israëliet, ongehuwd


1841 - memorie van successiebron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7012 aktenr. 21 (filmnr. 118)
vermeld alsgeschat adresnaamsamenvatting
E-155Lanen 11Salomon Philip Polak, overleden op 21 december 184124 jr, koopman, geboren Amsterdam 6/9/1817, overleden Laanen E 155, ongehuwd, zoon van Philip Hartog Polak, koopman en Rachel Meyer Canter, broer van Jansje, Mietje, kantnaaister en minderjarige Hartog Philip Polak. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.


1851 - bewonersbron: verzameling Jan van Wilsum
geschat adresnaamgegevens
E-155Lanen 11Teuntje Oolgaard... ovl 1868, bev.reg. HRL 1851 wijk E-154, 155; oud 48 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk E-125; ... (alles)


1862 - kadasterbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862
vermeld alsadreseigenaargebruik
Sectie A nr. 1256de Lanen E-155Jacob Bulkerus woonhuis


1870 - verkoopbericht LCbron: Leeuwarder Courant van zaterdag 02 dec 1870
vermeld alsgeschat adresbericht
E-155Lanen 11Eene hechte, voor korte jaren geheel nieuw gebouwde en zeer ter nering staande winkelhuizinge op de Lanen. Provisioneel verkocht op 14 dec 1870 in de Korenbeurs bij Fekkes door notaris W. Sijpkens Kijlstra.


1870 - verkoopbericht LCbron: Leeuwarder Courant van maandag 18 dec 1870
vermeld alsgeschat adresbericht
E-155Lanen 11Eene hechte, voor korte jaren geheel nieuw gebouwde en zeer ter nering staande winkelhuizinge op de Lanen. Finaal verkocht op 28 dec 1870 in de Korenbeurs bij Fekkes door notaris W. Sijpkens Kijlstra. Waarop geboden is f. 3273.


1880 - kadasterbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880
vermeld alsadreseigenaargebruik
Sectie A nr. 3127De Lanen E-151 Antonie de Vries woonhuis


1905 - eigenarenbron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905
vermeld alsadresgebruik
Sectie A nr. 5128Lanen 11 (E-151)Bauke van der Schaafwoonhuis, stal en bergplaats


1917 - notariaatbron: Tresoar toegang 26 inv.nr. 49123 (notaris Sybe Okkinga) repertoire nr. 4 van 3 jan 1917
vermeld alsadressoortbedraggebruik
E-151Lanen 11koopaktefl. 17000huis en erf in de Drie Roemerssteeg nummer 3 en 3a sectie A-3597
 
verkoperAndries Meter
koperJacob Elsinga (te Winschoten)


1922 - kentekenbron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar)
kentekenvermeld adresnaam
B-5321
Lanen 11Hermanus Nicolaas Hooijschuur


1928 - adresboekbron: Tresoar, "Algemeen Adresboek van de Provincie Friesland", ca. 1928
vermeld adresnaamberoep
Lanen 11P. ten Kampeonderwijzer
Lanen 11J. Postmaverver


1946 - kentekenbron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar)
kentekenvermeld adresnaam
B-29877
Lanen 11Petrus Johannes van Hout


1965 - adresboekbron: Gemeente Adresboek Harlingen, ca. 1965
vermeld adresnaamberoep
Lanen 11T. (Taeke) de Bruin


1990 - monumentenlijstbron: Monumenten Inventarisatie Project, 1990
adressoort monumentscorebouwjaar
Lanen 11rijksmonument 20493


2023
0.068015098571777






  terug