Harlingen, proclamatieboeken 1597-1811

Proclamaties zijn de verplichte openbare aankondigingen van de verkoop van huizen. De Proclamatieboeken zijn de registers waarin deze proclamaties werden verzameld. Van Harlingen zijn de proclamatieboeken van 1597-1811 bewaard gebleven, met uitzondering van het ene deel dat gaat over de jaren 1606-1611. Onuitstaanbaar!

De verkoop van een huis moest mondeling worden aangekondigd zodat iedereen die er kennis van wilde nemen, dat kon. Dit aankondigen gebeurde driemaal voor het stadhuis en driemaal in de kerk, steeds met tussenpozen van een week of soms wat langer. De datums werden aangetekend op de betreffende proclamatie. Je kon bezwaar maken als je familielid of naastligger van de verkoper was, je had dan namelijk het recht van eerste koop, het zogenoemde niaar-recht (elders ook wel naasting geheten). Uiteraard moest je wel evenveel of meer bieden en eventueel gemaakte kosten vergoeden.

Omdat het kadaster nog niet bestond werd een systeem gebruikt om panden aan te duiden, dat werkte met straatnamen en naastliggers. Een pand stond aan de noordkant van de Noorderhaven en werd dan bijvoorbeeld in de proclamatie aangeduid als 'ten oosten marten bos, ten zuiden de noorderhaven, ten westen de zeepziederstraat en ten noorden sikko ijzenbeek'. Belangstellenden konden dan precies weten om welk pand het ging en het was wettelijk voldoende dichtgetimmerd om verwarring te voorkomen. In de onderstaande gegevens kunnen personen dus als koper of verkoper vermeld staan, maar ook als naastligger ten noorden, oosten, westen of zuiden.

Het gaat samen om ongeveer 17.500 proclamaties en daarmee is het een zeer rijke bron van gegevens over huizen, bewoners, huizenbezit, staduitleg, ambachten, industrie en welvaart over een periode van meer dan 200 jaar. De kopers uit alle Harlingen proclamaties zijn ooit eens overgenomen, maar de proclamaties bevatten nog veel meer informatie. Met enige regelmaat kom je huisnamen tegen, verdwenen straatnamen, opmerkingen over nieuw gebouwde huizen, ledige plaatsen, kortom een schat aan informatie. Bovendien staan vrijwel altijd de verkopers vermeld, de naastliggers (huisnummers waren er nog niet tot omstreeks 1715) en de verkoopprijzen. De bedoeling is om alle gegevens over te nemen en het project is 'onderweg'. Maar dat is het al sinds 1994 wegens een chronisch gebrek aan tijd en prioriteit van mijn kant, dus verwacht niet te veel...

Update: In september 2012 is een Werkgroep Archiefonderzoek gestart met het systematisch overnemen van alle relevante gegevens uit alle Harlinger proclamatieboeken. Dit gebeurt mede dankzij de welwillende en belangeloze medewerking van
- Vereniging Oud Harlingen, die de werkgroep onder haar hoede heeft
- Tresoar, dat de proclamatieboeken bewaart en beheert
- Stichting FAF (Freonen fan de Argyven yn Fryslân), die de foto's levert
- het Hannemahuis centrum voor Harlinger cultuur en historie, dat faciliteert met ruimte en kennis
- kleinekerkstraat.nl, dat zorgt voor coördinatie, hulp en publicatie
Vorderingen zijn op deze website te zien in de vorm van een nieuwe pagina, bij Huizen - Proclamaties door de WAO.


Als het aantal akten rond de 17.500 ligt, hoe kunnen er dan nu al meer vermeldingen opgenomen zijn? Dat komt omdat er vaak meerdere kopers zijn (denk alleen maar aan echtparen) en dan wordt de verkoop bij mij tweemaal vermeld. Maar per verkoper wordt de akte ook vermeld en per naastligger ook. Als laatste kunnen nog de genoemde straat, de prijs en eventuele huisnaam vermeld worden. Het totale aantal vermeldingen zal dus (hopelijk) nog flink stijgen.

Een voorbeeld van de tekst van een proclamatie kun je hier zien.

Zoals ook in bovenstaand voorbeeld staat vrijwel altijd onderaan de proclamatie: 'Breder de coopbrief van ........', d.w.z. dat er een koopbrief was waarin de ultieme uitgebreide beschrijving van het te verkopen goed en de precieze verkoopvoorwaarden waren vastgelegd. De koopbrieven van Harlingen zijn niet bewaard gebleven, maar de proclamatieboeken vormen een goede kopie.

De verkopen van huizen werden vaak per aanplakbiljet bekend gemaakt om zoveel mogelijk geïnteresserden te trekken. Een afbeelding en de tekst van zo'n aanplakbiljet kun je hier zien, deze is van het pand Noorderhaven 109.

In de lijst hieronder geldt: (wl) = wijlen, (wd) = weduwe/weduwnaar, (mr) = meester, (old) = voormalig

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.



Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op





Spring naar: Ia  Ie  Ii  Io  Iu  Iy  

Voornaam: A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  

Patroniem: A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  

Familienaam: A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  



hoofdvorm
familienaam patroniem voornaam
schrijfvorm
familienaam patroniem voornaam
beroep hoedanig adres  pand  jaar boek folio
ENNES, IENTE innes, inte koper   1661 238 98r
ENNES, JURJEN innes, juriaen ten oosten Noorderhaven NZ   1601 228 524r
ENNES, RICHARD innes, rijckert koper   1638 234 52r
IDSES, FONGER idtsen, fonger koper   1636 234 11v
IDSES, FOPKE idses, fopke koper   1637 234 27v
IDSES, HAIE idses, haje gelastigde Grote Kerkstraat 4   1708 245 74r
IDSES, IEKE idses, eeke (arum) molenaar koper Wasbleek   1751 252 133r
IDSES, IEKE idses, eeke koper   1753 253 52v
IDSES, JAN idses, jan koper Zuiderstraat   1616 230 41r
IDSES, JAN idtses, jan (wl) verkoper Zuiderstraat OZ   1633 233 125r
IDSES, KLAAS idses, claes koper Hoogstraat NZ   1614 229 489r
IDSES, KLAAS idses, claes verkoper Zuiderstraat OZ   1633 233 125r
IDSES, MEINERT idzes, meynert (wl) verkoper   1611 229 106r
IDSES, PIETER idts, pieter koper Noordees (gebied)   1600 228 371r
IDSES, PIETER idses, pyeter koper   1639 234 86r
IDSES, SIEBOUT idts, sybolt koper Havenplein ZZ   1599 228 350r
IDSES, SIEBOUT idts, sybolt koper Lanen OZ   1599 228 360r
IEBELES, GOSSE iebles, gosse koper   1648 236 12v
IEBELES, GOSSE iebles, gosse koper   1649 236 97r
OSINGA, ALBERT IEBES osinga, albert ijebs (burgemeester) ten zuiden Moriaanstraat   1773 258 120v
IEBES, IEBE iebes, iebe koper Heiligeweg 19   1642 234 164v
IEDES, DOUWE ides, douwe koper Grote Kerkstraat NZ   1662 238 157r
IEDES, FILIPPUS iedes, philips schipper (bolswarder) koper Rozengracht NZ   1644 235 152v
IEDES, FILIPPUS iedes, philips koper Rozengracht NZ   1644 235 153r
IEDES, FILIPPUS iedes, philips koper Zuiderplein   1647 235 242v
IEDES, FILIPPUS ides, philips koper   1649 236 63v
IEDES, FILIPPUS iedes, philipus koper Zuiderplein   1657 237 141r
IEDES, FILIPPUS iedes, philip ten westen   1660 238 29v
IEDES, GIJSBERT ijdes, gijsbert koper   1723 246 158v
IEDES, IEDE iedes, iede koper   1777 259 77v
IEDES, JAKOB iedes, jacob koper Zuiderhaven 50   1791 263 292r
IEDES, MARTEN iedes, marten (erven) ten oosten Weverstraat ZZ   1660 238 40r
IEDES, TETJE ijedes, tettje koper   1804 267 88r
IEDES, TIJS duninga, thijs ijedes koper Grote Ossenmarkt 15   1803 267 4r
IEGES, PIETER iges, pyter koper   1649 236 60v
IEKES, JAKOB ikes, jacob koper   1801 266 78r
VEER, CHRISTINA IEMES veer, christina imans de (wd) verkoper   1804 267 50r
VEER, CHRISTINA IEMES veer, christina imans de (wl) verkoper   1804 267 89r
IEMES, GEERTJE imes, geertie koper   1648 236 30r
IEMES, GERLOF iemes, gerlof koper Grote Ossenmarkt 25   1659 237 183r
IEMES, GERLOF iemes, gerlof koper Grote Ossenmarkt 25   1659 237 201r
IEMES, JAN imes, jan (te sexbierum) koper Sint Jacobstraat   1597 228 50r
IEMES, JAN imes, jan koper Heiligeweg ZZ   1598 228 142r
IEMES, MAAIKE iemes, maycke koper Schritsen NZ   1649 236 81v
IEMES, MARTEN iemes, marten koper   1658 237 148r
IEMES, TRIJNTJE ijemes, trijntje koper   1804 267 50r
IEMES, TRIJNTJE ijemes, trijntje (wd) verkoper Zoutsloot 49 A-154 1811 269 156r
IEMKES, AGE iemkes, agge ten zuiden Grote Bredeplaats ZZ   1597 228 1r
IENTES, JOOST inties, joost koolmeter koper Vianen 2   1705 244 310r
IENTES, KORNELIS intes, cornelis bakker ten oosten   1601 228 543r
IENTES, LIJSBET intes, lijsbeth ten noorden Sint Odolphisteeg   1601 228 518r
IENTES, MARIA intes, marij verkoper Liemendijk ZZ   1627 232 3r
IENTES, PIETER inties, pieter koper   1627 231 159v
IENTES, PIETER inties, pyter koper Both Apothekerstraat OZ   1651 236 152v
IENTES, REINER intes, reyner (erven) ten westen Heiligeweg   1600 228 418r
IENTES, TEUNIS intes, tonys ten noorden Lanen   1605 228 875r
IENTES, TEUNIS intes, thonys bakker koper Noorderhaven 105   1615 230 21r
IENTES, TEUNIS intes, thonys koper   1617 230 118r
IENTES, TEUNIS intes, tuienis ten oosten Rommelhaven 3b   1633 233 123v
IEPES, ipes, betwart koper Lanen ZZ   1599 228 311r
IEPES, AAFKE ippes, aeff koper   1599 228 346r
IEPES, BEREND ippes, bernt koper   1617 230 179r
IEPES, DIRK ipes, dirk koper   1668 239 152v
IEPES, EELKE ipes, eelcke koper Both Apothekerstraat   1614 229 403r
IEPES, ENNE ipes, enne brouwer ten oosten   1659 238 10r
IEPES, FEDDRIK iepes, feddrik bakker (mr) koper Voorstraat 69   1701 244 89r
IEPES, FEIKE iepes, feyke koper   1661 238 79v
IEPES, FOPPE ippes, foppe koper Poortje   1598 228 173r
IEPES, GERRIT iepes, gerrit verkoper Zuiderstraat OZ   1601 228 531r
IEPES, KLAAS ipes, claes ten oosten   1660 238 22r
IEPES, TJEBBE ipes, tiebbe koper Hofstraat 47   1651 236 159r
IEPES, TJEBBE ipes, tiebbe ten westen   1660 238 22r
IEPES, TRIJNTJE ipes, trijn (op de spijcker) koper   1619 230 300r
IEPKES, FEDDRIK ipkes, feddrick brouwer koper Zoutsloot 30   1646 235 224r
IEPKES, HARMEN iepkes, harmen koper   1644 235 155r
IESES, ARJEN ises, arryen koper Noorderhaven 44   1662 238 148v
IESES, TJEERD ieses, tierd koper   1646 235 199v
IETES, SIETSE ites, sytske koper   1701 244 106v
IJSBRANDS, ijsbrands, jaix koper Romastraat NZ   1706 245 3v
IJSBRANDS, AAFKE ijsbrants, aeff koper Schritsen   1597 228 64r
IJSBRANDS, ABEL isbrants, abel koper Kleine Kerkstraat WZ   1611 229 56r
IJSBRANDS, AREND isbrants, arnt lijndraaier ten oosten   1601 228 516r
IJSBRANDS, DIRK isbrants, dirk koper Zuiderpoort (gebied)   1668 239 174r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrants, dirk koper Zuiderhaven 18   1674 240 167r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrants, dirk koper Voorstraat 71   1719 246 52v
IJSBRANDS, DIRK ijsbrants, dirk koper   1725 246 262v
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper   1729 247 258r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper Hoogstraat 7   1731 248 4r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper   1731 248 41r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper Kerkpoortstraat 31   1733 248 189v
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper Sint Jacobstraat 14   1734 248 310r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper Noordijs 27   1738 249 290v
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper   1740 250 85r
IJSBRANDS, DIRK ijsbrands, dirk koper Grote Kerkstraat 40   1738 250 26v
IJSBRANDS, DOUWE ijsbrants, douwe koper Bildtpoort (gebied)   1598 228 185r
IJSBRANDS, EDGER isbrandts, aeger koper Liemendijk WZ   1646 235 202v
IJSBRANDS, FREERK ijsbrands, freerk koper   1694 243 92r
IJSBRANDS, HISKE ijsbrands, hiske (wl) verkoper Zuiderpoort (gebied)   1774 258 145v
IJSBRANDS, IEPE ijsbrands, ipe koper Zuiderstraat 7   1714 245 227r
IJSBRANDS, IEPE ijsbrands, ype verkoper Zuiderstraat 7   1777 259 73r
IJSBRANDS, IJSBRAND isbrants, isbrand schipper (groot-) koper Bildtstraat 16   1647 235 246r
IJSBRANDS, IJSBRAND isbrands, isbrandt schipper (groot-) koper Lanen NZ   1655 237 18r
IJSBRANDS, JAKOB isbrands, jacob koper Rozengracht 37   1655 237 17v
IJSBRANDS, JAKOB isbrands, jacob koper   1657 237 122r
IJSBRANDS, JAKOB isbrands, jacob koper   1658 237 159v
IJSBRANDS, JAKOB ijsbrants, jacob koper ten zuiden van Harlingen   1662 238 132v
IJSBRANDS, JAKOB isbrandts, jacob koper   1668 239 144v
IJSBRANDS, JAKOB ijsbrands, jacob koper Noorderhaven 10   1672 240 96v
IJSBRANDS, JAKOB ijsbrands, jacob koper   1675 240 185v
IJSBRANDS, JAKOB ijsbrandts, jacob koper   1710 245 117r
IJSBRANDS, JAN ijsbrands, jan koper   1700 244 39v
IJSBRANDS, JAN ijsbrands, jan koper   1706 244 334r
IJSBRANDS, JAN ijsbrands, jan koper   1721 246 99v
IJSBRANDS, JANKE ijsbrandts, jantien koper Gardenierstraat   1606 228 1059r
IJSBRANDS, JANKE ijsbrandts, jantien koper Snakkerburen (gebied)   1606 228 1060r
IJSBRANDS, JETSE ijsbrants, jetse koper Brouwersstraat 11   1669 239 185r
IJSBRANDS, JETSKE isbrants, jets koper   1601 228 497r
IJSBRANDS, LIJSBET ijsbrands, lijsbeth (wd) verkoper Lanen 48   1773 258 125v
IJSBRANDS, MARTEN ijsbrandts, marten koper   1601 228 484r
IJSBRANDS, MARTEN ijsbrandts, marten (te sexbierum) triumphant Heiligeweg   1601 228 498r
IJSBRANDS, MARTEN ijsbrandts, marten koper Snakkerburen (gebied) ZZ   1601 228 525r
IJSBRANDS, MEINERT isbrandts, meinert koper Achterstraat   1665 239 3r
IJSBRANDS, PIETER ijsbrandts, pyeter koper Snakkerburen (gebied)   1599 228 300r
IJSBRANDS, PIETER ijsbrandts, pieter verkoper Schritsen ZZ   1601 228 481r
IJSBRANDS, PIETER ijsbrands, pieter ten oosten Zuiderstraat OZ   1601 228 531r
IJSBRANDS, PIETER ijsbrandts, pyeter koper   1601 228 551r
IJSBRANDS, PIETER isbrandts, pieter koper Voorstraat 72   1618 230 240r
IJSBRANDS, PIETER ijsbrants, pieter koper Carl Visschersteeg OZ   1680 241 78v
IJSBRANDS, REINER isbrandts, reiner koper Lanen 87   1719 246 33v
IJSBRANDS, SJOERD isbrands, sioerdt koper   1718 246 29r
IJSBRANDS, SUSANNA ijsbrants, susanna koper   1603 228 713r
IJSBRANDS, THOMAS ijsbrands, thomas koper Lanen 49   1779 259 191v
IJSBRANDS, THOMAS ijsbrands, tomas scheepstimmerman koper Lanen NZ   1781 260 24v
IJSBRANDS, TJITSE ijsbrands, tjietske koemelker koper   1804 267 14r
IJSBRANDS, WALKE ijsbrands, walke koper Brouwersstraat 15   1695 243 135r
IJSBRANDS, WILLEM ijsbrands, willem koper   1780 259 254v
IJSBRANDS, WILLEM ijsbrands, willem koper Hofstraat 1 G-070 1809 268 267r
ISAAKS, isacx, remmerich koper Rapenburg ZZ   1645 235 188r
GROENEWOUD, HENDRIKJE ISAAKS groenewolt, hendrikje isack (vrijster) koper Raamstraat 3   1692 242 398r
ISAAKS, JAN groenenwolt, jan isaks koper   1692 242 397r
ISAAKS, PIETER isacks, pieter koper Zuiderstraat OZ   1682 241 215r
GROENEWOUD, THOMAS ISAAKS groenwolt, thomas isaacks koper Kleine Bredeplaats 19   1690 242 333v
ISRAELS, HARMEN israels, harmen koper   1716 245 255v
ISRAELS, JAN israels, jan koper   1711 245 144r