Harlingen, klokken

illustratie klokken
Vanaf de Duitse bezetting in 1940 mochten deze klokken niet meer geluid worden. In juli 1941 werd een bevel uitgevaardigd dat metalen voorwerpen zoals lood, koper en tin moesten worden ingeleverd, maar o.a. kerkklokken vielen daar toen niet onder. Omdat in de loop van de oorlog de metalen toch zeer schaars werden, werd die uitzondering later ingetrokken. De klokken van de R.K. kerk werden zo op 11 maart 1943 uit de toren gehaald, op 12 maart volgden de klokken van de Raadhuistoren en op 12 april onderging de klok van de N.H. kerk hetzelfde lot. Na de oorlog, in 1945, bleek dat niet alle klokken al waren omgesmolten. Tientallen klokken van allerlei formaat uit heel Friesland werden toen weer aangevoerd in de haven van Harlingen.

De klokken uit de R.K. kerk waren daar echter niet bij. Voor dit verlies was een schadevergoeding per kilo vastgesteld en zo werd voor deze geroofde klokken een schadevergoeding van ƒ 3117,- betaald, vermeerderd met ƒ 590,90 rente, hoe dan ook niet genoeg om nieuwe klokken van te laten gieten. Na jaren van plannen, overleg en offertes besloot het Sint Michaël-fonds in 1949 drie nieuwe klokken te laten gieten, opnieuw bij Petit en Fritsen, die in 1950 aangeboden werden aan pastoor Petrus Jacobus Wirtz die dan zijn 40-jarig priesterjubileum zou vieren.

Samengesteld uit de volgende bronnen:
Klokkenvordering 1942-1943, H.J. van Nieuwenhoven, uitg. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1996
Huis en baken, H. Oldenhof, uitg. Flevodruk, 1980
www.carillon-museum.nl (register van klokkengieters)
Vriendelijke mededeling van Johannes Haringsma

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.



Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 2021-06-26 08:48:16



plaats
gieter gietjaar diameter gewicht toonhoogte
informatie over de gieter
opschrift vertaling versiering
bijzonderheden
 

Havenmantsje, Havenplein
T. Both 1562 80 cm 340 kg
Thomas Both, geboren omstreeks 1530, werkte 1562-1593 te Utrecht, gest. 1593.
PHILIPPVS DEI GRATIA HISPANIARVM REX ET DOMINVS FREIAE THOMAS BOTH ME FECIT ANNO 1562 Philips, bij de gratie Gods Koning van Spanje en Heer van Friesland, Thomas Both heeft mij gemaakt in het jaar 1562
Het klokje is afkomstig uit de oude havenpoort en is ooit geschonken door Philips II. Volgens een artikel in "Oud Harlingen" nr. 15 pag. 30 ("Het Harlinger nieuws uit 1947" door D.J. Norg) is dit klokje door bemiddeling van oud-Harlinger kapelaan W. Cornel in Parijs teruggevonden, nadat het door de Duitse bezetter was geroofd.

Gemeentehuis, raadhuistoren, Voorstraat
J. Noteman 1648 95 cm 520 kg
Jacob Noteman, geboren ca. 1599; 1635-1654 te Leeuwarden.
INT IAER ONSES HEEREN M DC XLVIIII HEEFT MIJ IACOB NOTEMAN GEGOTEN IN LEEUWAERDEN Gegraveerd: VOOR HARLINGEN
Slaat de hele en halve uren

Gemeentehuis, raadhuistoren, Voorstraat
P. Overney 1684 62 cm 165 kg
Petrus Overney, afkomstig van Suawoude; 1670-1711 te Leeuwarden
PETRUS OVERNEY ME FECIT LEOVARDIAE 1684 Petrus Overneij heeft mij te Leeuwarden gemaakt in 1684 Figuurrelief: wapen van Harlingen met H. Michael en opschrift: VOOR DE STADT HARLINGEN
Luidt 's middags van 13.00 tot 13.10 en 's avonds van 21.50 tot 22.00

Nederlands Hervormde kerk, Kerkpad
H. Kemper 1724 132 cm 1410 kg f
Hendrik Kemper, geboren Amsterdam 1688
In de tekstband: SI DEUS PRONOBIS QUIS CONTRA NOS ANNO DOMINI M D CC XX IIII
Op de mantel: BURGEMEESTEREN: / DANCKER D'KEMPENAER. CLAAS WINSMA. / JAN V'CRIJTENBURGH. IACOBUS CORVER. / IAN NOLLIDES. / SIMON HIDDEMA. / LAAS HASELAAR. ALLARDUS LAQUAERT. / ARNOLD VAN IDSINGA SECRETARIS / GEMEENTSLUYDEN: HENDERIK EVERTS, CLAAS VAN SLOOTEN / GECOMMITEERDE VROETSCHAPPEN: / LOURENS: KLINKHAMER. PIER: BRITTON
Als God voor ons is, wie is dan tegen ons? In het jaar onzes Heeren 1724 "Harlingen", waaronder een figuurrelief van St. Michael, de draak vertredende en het wapen van Harlingen.
Gegraveerd:
W.3283 P./H.KEMPER, ME FECIT/AH.

Wooncentrum Almenum
Alewijnse & Co., Amsterdam 1760 0 cm 0 kg
Dit klokje is afkomstig uit het voormalig Hervormd Rusthuis op het Kerkpad. Hij werd geluid om de weeskinderen, en later de ouden van dagen, bijeen te roepen voor het eten. Toen de bewoners in 1974 van het rusthuis naar zorgcentrum Almenum gingen, kregen ze op hun verzoek het klokje mee.

Rooms Katholieke kerk, Zuiderhaven
Petit & Fritsen 1838 67 cm 185 kg
Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen, vanaf 1815 klokkengieters te Aarle-Rixtel
Me UnXIt CorneLIUs LUDoVICUs / BARO DE WIJCKERSLOOTH DOMINUS DE SCHALKWIJK EPISCOPUS CURIOCENCIS / PETIT ET FRITSEN ME FUDERUNT / T.P.JORNA PASTOR IN HARLINGEN Cornelis Lodewijk, baron van Wijkersloot, heer van Schalkwijk, bisschop van het curium, heeft mij [met gewijde olie] gezalfd,
Petit en Fritsen hebben mij gegoten, terwijl T[heodorus] P[etrus] Jorna pastoor van Harlingen was
De hoofdletters in de eerste regel (MVXICLIVLVDVICV) vormen -niet volgens de normale Romeinse schrijfwijze voor getallen, maar per stuk opgeteld- het jaartal 1838. Deze klok is na de oorlog niet teruggekomen

Rooms Katholieke kerk, Zuiderhaven
Petit & Fritsen 1880 122 cm 1200 kg f
Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen, vanaf 1815 klokkengieters te Aarle-Rixtel
HENRICUS ANTONIUS LUNTER / ME IN HONOREM B[EATI] MICHAELIS ARCHANGELI / PATRONI ECCLESIAE HUIUS ET CIVITATIS / DONO DEDIT. / PETIT ET FRITSEN ME FUDERUNT 1880 Hendrik Antony Lunter heeft mij, opgedragen aan de aartsengel Michaël, schutspatroon van deze kerk en stad, geschonken. Petit en Fritsen hebben mij gegoten in 1880 In de tekstband afbeeldingen van:
1. Crucifix
2. H. Michael met de draak
Deze klok is na de oorlog niet teruggekomen

Rooms Katholieke kerk, Zuiderhaven
Petit & Fritsen 1950 117 cm 1000 kg f'
Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen, vanaf 1815 klokkengieters te Aarle-Rixtel
VOCOR MICHAEL / MILITIAE COELESTIS SIGNIFER / VENI IN ADJUTORIUM NOSTRUM / A[NNO] D[OMINI] 1950 Ik heet Michaël, vaandeldrager van het hemelse leger, kom ons te hulp, in het jaar onzes Heeren 1950 Figuurrelief: H. Michael

Rooms Katholieke kerk, Zuiderhaven
Petit & Fritsen 1950 104 cm 700 kg g'
Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen, vanaf 1815 klokkengieters te Aarle-Rixtel
VOCOR MARIA / NOS CUM PROLE PIA / BENEDICAT VIRGO MARIA / A[NNO] D[OMNINI] 1950 Ik heet Maria, met haar kind ons zo genegen, geve de maagd Maria ons haar zegen, in het jaar onzes Heeren 1950

Rooms Katholieke kerk, Zuiderhaven
Petit & Fritsen 1950 93 cm 500 kg a'
Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen, vanaf 1815 klokkengieters te Aarle-Rixtel
VOCOR PETRUS / VOCE MEA HOMINES ERO CAPIENS Ik heet Petrus, met mijn stem zal ik een vanger van mensen zijn
Deze klok kreeg de naam van de jubilerende pastoor aan wie hij aangeboden werd: Petrus Jacobus Wirtz. Zie de foto!