 De Oostzeevaart bracht Holland veel welvaart. Met de import en export van goederen was heel wat geld gemoeid. Op bepaalde strategische plaatsen werd daarom tol geheven; een land langs de route naar de Oostzee wilde wel een graantje meepikken van al die rijkdom en op een strategische plaats werd alle doorgaande scheepvaart gecontroleerd. Dat gebeurde ook bij Elbing, in 1358 mede-grondlegger van het Hanzeverbond. Evenals Danzig en Thorn was het een sinds 1454 onafhankelijk stadsstaatje in de bocht van Danzig onder de soevereiniteit van de koning van Polen. Aan de hand van hoeveelheid en soort lading werd bepaald hoeveel tol er betaald moest worden. Van de heffingen werden nauwkeurige aantekeningen gemaakt die inzicht geven in het handelsverkeer tussen 1585 en 1700. Deze gegevens zijn gepubliceerd op de website van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Uit de jaren 1585 tot 1600, 1601 tot 1625, 1653 tot 1655, en 1685 tot 1700 zijn de Nederlandse rekeningen overgenomen. Ik heb daaruit weer de rekeningen overgenomen die betrekking (lijken te) hebben op Harlingen. Door op de datum van een doorvaart te klikken krijg je verdere gegevens over de betreffende doorvaart. Door op een kapitein/bestemming/schip te klikken krijg je eventuele andere doorvaarten van dezelfde kapitein, naar dezelfde bestemming of van hetzelfde schip. Mogelijk komen dan ook andere plaatsen van herkomst tevoorschijn, waarop je ook weer kunt klikken. De waarde van de lading en de tol die daarover betaald moest worden zijn aangegeven in Poolse florijnen (fl) en Pruisische reichstaler (rt), marken (m), groschen (gr), schilling (sch) en pfennig (pf). 1 Pruisische reichstaler was 4,5 mark. Een Pruisische reichstaler was ook 20 groschen, een groschen was 3 schilling en een schilling was 6 pfennig. Vergeleken met de huidige tientallige muntstelsels was het een nogal ondoorzichtig gebeuren. In het Pruisen van de beschreven periode werden ook nog eens verscheidene muntstelsels gebruikt die vaak per provincie verschilden. |
Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk. |
Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 2021-06-26 08:48:16