Harlingen, Elbing-tolregisters

Harlingen, Elbing-tolregisters
De Oostzeevaart bracht Holland veel welvaart. Met de import en export van goederen was heel wat geld gemoeid. Op bepaalde strategische plaatsen werd daarom tol geheven; een land langs de route naar de Oostzee wilde wel een graantje meepikken van al die rijkdom en op een strategische plaats werd alle doorgaande scheepvaart gecontroleerd.

Dat gebeurde ook bij Elbing, in 1358 mede-grondlegger van het Hanzeverbond. Evenals Danzig en Thorn was het een sinds 1454 onafhankelijk stadsstaatje in de bocht van Danzig onder de soevereiniteit van de koning van Polen.

Aan de hand van hoeveelheid en soort lading werd bepaald hoeveel tol er betaald moest worden. Van de heffingen werden nauwkeurige aantekeningen gemaakt die inzicht geven in het handelsverkeer tussen 1585 en 1700. Deze gegevens zijn gepubliceerd op de website van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis.

Uit de jaren 1585 tot 1600, 1601 tot 1625, 1653 tot 1655, en 1685 tot 1700 zijn de Nederlandse rekeningen overgenomen. Ik heb daaruit weer de rekeningen overgenomen die betrekking (lijken te) hebben op Harlingen. Door op de datum van een doorvaart te klikken krijg je verdere gegevens over de betreffende doorvaart. Door op een kapitein/bestemming/schip te klikken krijg je eventuele andere doorvaarten van dezelfde kapitein, naar dezelfde bestemming of van hetzelfde schip. Mogelijk komen dan ook andere plaatsen van herkomst tevoorschijn, waarop je ook weer kunt klikken.

De waarde van de lading en de tol die daarover betaald moest worden zijn aangegeven in Poolse florijnen (fl) en Pruisische reichstaler (rt), marken (m), groschen (gr), schilling (sch) en pfennig (pf). 1 Pruisische reichstaler was 4,5 mark. Een Pruisische reichstaler was ook 20 groschen, een groschen was 3 schilling en een schilling was 6 pfennig. Vergeleken met de huidige tientallige muntstelsels was het een nogal ondoorzichtig gebeuren. In het Pruisen van de beschreven periode werden ook nog eens verscheidene muntstelsels gebruikt die vaak per provincie verschilden.

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.



Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 2021-06-26 08:48:16



      waarde - - - > tol - - - - >
datum schip richting lading fl rt m gr fl m gr sch pf
1654-06-16 zwaan ams 2 halve ton boter 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 1 ton vlees 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 130 last gerst 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 30 last rogge 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 20 zak haver 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 2 zak erwten 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 1 ton vlees 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 60 pond veren 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 2 steen veren 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 2 last rogge 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 1 kist lijnwaad 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 50 steen wol 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan ams 20 schepel erwten 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 80 stuks saai 0 0 0 0 35 0 16 0 12
1654-06-16 zwaan elb 60 stuks changeant 0 0 0 0 3 0 10 0 0
1654-06-16 zwaan elb 2 stuks brandewijn 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 1125 pond rijst 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 900 pond krenten 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 228 pond noten 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 72 pond kruidnagels 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 0 wol 310 0 0 0 1 0 21 0 12
1654-06-16 zwaan elb 5 ton schol 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 0 tabak 180 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 4 oxhoofd wijn 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 88 pond zijde 0 0 0 0 12 0 6 0 12
1654-06-16 zwaan elb 3350 pond stijfsel 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 2 kwartel siroop 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 1000 pond poedersuiker 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 800 pond ijzerdraad 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 220 pond saai 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 100 pond ijzer 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 24 pond zijde 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 0 koopmanschap 0 50 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 8 vat wijn 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 2 stuks brokaat 240 0 0 0 1 0 10 0 0
1654-06-16 zwaan elb 4 pijp olie 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 0 aardewerk 36 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 15 stuks borat 0 0 0 0 4 0 5 0 0
1654-06-16 zwaan elb 1350 pond amandelen 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 950 pond broodsuiker 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 1 stuk kaffa 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 650 pond anijs 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 150 pond kandijsuiker 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 78 pond olie 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 0 kramerijen 576 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 5 ohm olie 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 6 stuks armozijn 180 0 0 0 1 0 0 0 0
1654-06-16 zwaan elb 4 oxhoofd azijn 0 0 0 0 0 0 0 0 0